Logistyka to dziedzina, która zajmuje się organizacją i zarządzaniem łańcuchem dostaw. To złożony proces, dlatego dla ułatwienia zarządzania nim wydzielono kilka jego rodzajów. W ramach logistyki wyróżnia się trzy rodzaje: logistykę 1PL, logistykę 2PL oraz logistykę 3PL. W niniejszym artykule skupimy się na logistyce 3PL i porównamy ją do pozostałych rodzajów.
Logistyka 1PL
Pierwszym typem logistyki, na którą warto zwrócić uwagę jest First Party Logistics (Logistyka 1PL), w której przedsiębiorstwo samo zajmuje się organizacją i zarządzaniem swoim łańcuchem dostaw. Oznacza to, że firma jest odpowiedzialna za planowanie, koordynację i kontrolę procesów związanych z zaopatrzeniem, produkcją i dystrybucją swoich produktów. Przykładowo, producent samochodów może posiadać swoje magazyny, linie produkcyjne oraz flotę samochodów dostawczych, co pozwala mu na kontrolowanie całego procesu dostarczania swoich produktów do klientów.
Logistyka 2PL
Nieco innym typem jest Logistyka 2PL (Second Party Logistics), w której przedsiębiorstwo zleca pewne zadania związane z zarządzaniem łańcuchem dostaw firmie zewnętrznej. Taka firma, specjalizująca się w usługach logistycznych, zajmuje się między innymi transportem, magazynowaniem czy zaopatrzeniem. Na przykład przedsiębiorstwo farmaceutyczne może wynająć firmę logistyczną do transportu swoich produktów do aptek i placówek medycznych, ale także ich magazynowanie. Dzięki temu może zrezygnować z potrzeby posiadania własnego magazynu, jednocześnie zmniejszając wydatki na jego utrzymanie.
Logistyka 3PL
Logistyka 3PL (Third Party Logistics) jest aktualnie najbardziej zaawansowanym rodzajem logistyki. W tym systemie przedsiębiorstwo korzysta z kompleksowych usług logistycznych firmy zewnętrznej. W uproszczeniu, przedsiębiorstwo przekazuje całość lub część swojego łańcucha dostaw do zarządzania zewnętrznej firmie logistycznej. By lepiej to zobrazować – przedsiębiorstwo spożywcze może zlecić firmie logistycznej zarządzanie całym procesem dostarczania swoich produktów do sklepów. Od zaopatrzenia, przez produkcję, magazynowanie, transport, na dystrybucji kończąc.
Istota logistyki 3PL polega na tym, że firma zewnętrzna zajmuje się kompleksowym zarządzaniem łańcuchem dostaw, co pozwala przedsiębiorstwu skupić się na swojej głównej działalności, czyli na produkcji i sprzedaży swoich produktów. Firma 3PL oferuje takie usługi jak: magazynowanie, transport, dystrybucję, co-packing, fulfillment.
Co dalej?
Kolejnym etapem rozwoju logistyki jest logistyka 4PL (Fourth Party Logistics) – to rozwiązanie, w którym nie tylko przedsiębiorstwo zleca całość swojego łańcucha dostaw firmie zewnętrznej, ale także również zarządza i koordynuje pracą innych podwykonawców. W tym modelu 4PL, firma zewnętrzna nazywana jest integratorem łańcucha dostaw. Integrator łączy dostawców, producentów i usługodawców oraz zapewnia koordynację, planowanie i monitorowanie łańcucha dostaw. Przykładowo, przedsiębiorstwo farmaceutyczne może zlecić firmie 4PL kompleksowe zarządzanie całym procesem produkcji i dostawy swoich produktów, a firma 4PL z kolei będzie koordynować pracę dostawców, producentów, operatorów magazynów i firm transportowych.
Logistyka 5PL (Fifth Party Logistics) to najnowszy model łańcucha dostaw, który opiera się na wykorzystaniu nowoczesnych technologii i sztucznej inteligencji. W modelu 5PL, firma zewnętrzna wykorzystuje zaawansowane systemy informatyczne do zarządzania łańcuchem dostaw i optymalizacji procesów. Firma 5PL wykorzystuje dane i algorytmy, aby dokonywać predykcyjnej analizy łańcucha dostaw i dostarczać dane o procesach, takie jak poziom zapasów czy czas dostawy. Przykładowo, przedsiębiorstwo logistyczne może zlecić firmie 5PL optymalizację swojego łańcucha dostaw z wykorzystaniem zaawansowanych systemów informatycznych. Dzięki temu firma 5PL będzie mogła dostarczyć analizy predykcyjne, które pomogą zredukować koszty i poprawić jakość obsługi klienta.
Rozwiązania pomiędzy logistykami 1PL, 2PL, 3PL, 4PL i 5PL różnią się od siebie zakresem odpowiedzialności i stopniem zaangażowania firmy zewnętrznej w łańcuch dostaw. W logistyce 3PL firma zewnętrzna zajmuje się kompleksowym zarządzaniem łańcuchem dostaw, w logistyce 4PL firma zewnętrzna koordynuje pracę innych podwykonawców, natomiast w logistyce 5PL wykorzystuje zaawansowane systemy informatyczne do optymalizacji procesów. Każdy z tych modeli może być stosowany w zależności od potrzeb przedsiębiorstwa, a wybór odpowiedniego modelu może przyczynić się do poprawy efektywności i jakości łańcucha dostaw.