Logistyka to dziedzina, która jest nieodłączną częścią niemalże każdego biznesu powiązanego z wysyłką towarów na odległość za pośrednictwem firm kurierskich. Możemy śmiało wskazać, że logistyka stanowi podstawę dla biznesu e-commerce, chociażby w kwestii optymalizacji kosztów i czasu potrzebnego na wysyłkę zamówionego towaru. A zatem czym zajmuje się logistyka i jakie obszary obejmuje swoją działalnością? Przejrzyj nasz poradnik, a dowiesz się niemalże wszystkiego o logistyce i poznasz jej najpopularniejsze rodzaje.
Definicja logistyki – co warto wiedzieć?
Logistyka, jako pojęcie naukowe i praktyczne, obejmuje szeroki zakres działań związanych z planowaniem, wdrażaniem i kontrolą efektywnego przepływu towarów, usług oraz informacji od punktu początkowego do miejsca ich konsumpcji, zgodnie z wymaganiami klientów.
Z prawnego punktu widzenia, logistyka jest często definiowana w kontekście zarządzania łańcuchem dostaw. Według Council of Supply Chain Management Professionals (CSCMP), logistyka to proces planowania, wdrażania i kontroli efektywnego oraz skutecznego przepływu i magazynowania towarów, usług i powiązanych informacji od punktu początkowego do miejsca konsumpcji, w celu zaspokojenia wymagań klienta.
Pojęcie logistyki ma swoje korzenie w terminologii wojskowej, gdzie odnosiło się do zarządzania przemieszczaniem i utrzymaniem zasobów niezbędnych do prowadzenia działań wojennych. Termin ten został spopularyzowany przez szwajcarskiego oficera i pisarza Antoine-Henri Jominiego w jego pracy „Summary of the Art of War”.
Jakie obszary obejmuje logistyka?
Tabela 1: Obszary logistyki
| Obszar | Opis |
| Planowanie i prognozowanie zapotrzebowania | Analiza danych dotyczących sprzedaży, trendów rynkowych i innych czynników, która ma na celu prognozowanie przyszłego zapotrzebowania na produkty lub usługi. |
| Zarządzanie zapasami | Monitorowanie stanów magazynowych i dostosowywanie ich do zapotrzebowania klientów, przy jednoczesnej redukcji kosztów składowania. |
| Transport i dystrybucja | Planowanie i organizacja transportu towarów od dostawców do klientów (w tym wybór metod transportu i zarządzanie harmonogramem dostaw). |
| Magazynowanie | Zarządzanie operacjami magazynowymi, w tym optymalizacja przestrzeni magazynowej, organizacja przepływu towarów, nadzór nad procesem pakowania i etykietowania oraz zarządzanie systemem identyfikacji towarów. |
| Zarządzanie łańcuchem dostaw | Współpraca z dostawcami, klientami i innymi partnerami biznesowymi, w celu zapewnienia efektywnego przepływu towarów, informacji i finansów w całym łańcuchu dostaw. |
Podział logistyki, czyli jakie są rodzaje logistyki w praktyce?
Logistyka jako dziedzina powiązana z biznesem, przemysłem, a nawet militariami dzieli się na kilka odmian. Najpowszechniej stosowane to m.in. logistyka: zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji, magazynowania oraz transportu. Alternatywne odmiany to logistyka odzysku i e-logistyka, która znajduje szerokie zastosowanie w odniesieniu do biznesów e-commerce.
Logistyka produkcji
Logistyka produkcji, zwana również intralogistyką, koncentruje się na optymalizacji przepływów materiałów, komponentów i półproduktów wewnątrz zakładu produkcyjnego. Jest to proces kompleksowy, który obejmuje planowanie, koordynację i kontrolę zaopatrzenia, produkcji oraz magazynowania, z uwzględnieniem systemów Just-In-Time (JIT) oraz zarządzania materiałami.
Dzięki zastosowaniu technologii Przemysł 4.0, w tym Internetu Rzeczy (IoT) i zautomatyzowanych systemów transportowych, logistyka produkcji umożliwia dynamiczne dostosowanie się do zmieniających się potrzeb produkcyjnych oraz minimalizację kosztów operacyjnych i zapasów.
Logistyka dystrybucji
Logistyka dystrybucji obejmuje zarządzanie całym procesem dostarczania gotowych produktów od producenta do końcowego odbiorcy. Jest to kluczowy element łańcucha dostaw, który integruje zarządzanie magazynem, transportem, kontrolą stanów magazynowych oraz optymalizacją tras dostaw.
Wysoką efektywność osiąga się dzięki zastosowaniu zaawansowanych systemów zarządzania dystrybucją (DMS) oraz technologii śledzenia przesyłek w czasie rzeczywistym. Kluczowym celem logistyki dystrybucji jest zapewnienie terminowych i kosztowo efektywnych dostaw, co przekłada się na zadowolenie klientów i konkurencyjność przedsiębiorstwa.
Logistyka magazynowa
To zaawansowane zarządzanie procesami przechowywania, organizacji przestrzeni magazynowej oraz kontrolą przepływu towarów w magazynach. Obejmuje zarówno techniki składowania, jak i operacje manipulacyjne, w tym załadunek, rozładunek i przemieszczanie towarów wewnątrz magazynu. Współczesne systemy zarządzania magazynem (WMS) umożliwiają precyzyjne śledzenie stanów magazynowych, optymalizację przestrzeni oraz zautomatyzowanie wielu operacji logistycznych.
Logistyka transportu
Zajmuje się planowaniem, realizacją i nadzorowaniem procesów przewozowych towarów między różnymi ogniwami łańcucha dostaw. Kluczowe aspekty obejmują wybór odpowiednich środków transportu, zarządzanie flotą, optymalizację tras oraz monitorowanie kosztów transportu. Wysoka efektywność operacyjna osiągana jest poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak systemy zarządzania transportem (TMS) oraz telematyka, które umożliwiają śledzenie pojazdów i towarów w czasie rzeczywistym.
Logistyka odzysku
Znana również jako logistyka zwrotów lub logistyka zwrotów poprodukcyjnych, obejmuje procesy zarządzania przepływem towarów powracających od klienta do punktu produkcji lub utylizacji. Obejmuje odzysk, recykling i właściwe utylizowanie materiałów, mając na celu minimalizację negatywnego wpływu na środowisko oraz maksymalizację wartości odzyskanych surowców.
E-logistyka
Zaawansowane zarządzanie procesami logistycznymi za pomocą technologii informacyjnych, szczególnie w kontekście handlu elektronicznego. Integruje zarządzanie zamówieniami online, monitorowanie przesyłek, zarządzanie magazynem oraz organizację dostaw do klienta końcowego. Wykorzystuje systemy ERP, CRM oraz technologie śledzenia w czasie rzeczywistym, co umożliwia automatyzację wielu procesów logistycznych, zwiększając efektywność operacyjną biznesu e-commerce.
Jaki może być zasięg oddziaływania logistyki?
Tabela 2: Typ logistyki ze względu na zasięg
| Typ Logistyki | Opis |
| Mikrologistyka | Zarządzanie procesami logistycznymi wewnątrz pojedynczych przedsiębiorstw. Obejmuje zarządzanie zapasami, planowanie produkcji, realizację zamówień oraz magazynowanie. |
| Mezologistyka | Koordynacja i integracja działań logistycznych między różnymi podmiotami w ramach branży lub regionu. Skupia się na współpracy między przedsiębiorstwami, dostawcami i dystrybutorami. |
| Makrologistyka | Zarządzanie procesami logistycznymi na poziomie krajowym. Obejmuje transport międzynarodowy, logistykę portową, operacje celne oraz harmonogramowanie dostaw na duże odległości. |
| Eurologistyka | Operacje logistyczne na terenie Europy, uwzględniające unikalne aspekty handlu międzynarodowego, regulacje celno-podatkowe oraz koordynację działań logistycznych między krajami europejskimi. |
| Logistyka globalna | Zarządzanie i optymalizacja procesów logistycznych na poziomie globalnym. Koordynacja działań logistycznych między różnymi regionami, krajami i kontynentami. |
Logistyka XXI wieku, czyli jakie strategie logistyczne stanowią przyszłość dla branży?
Nie ma żadnych wątpliwości, że zagadnienia związane z logistyką dla biznesu stale będą rozwijane. Obecnie najpopularniejsze są rozwiązania wielokanałowe, dzięki czemu strategie dla sklepów internetowych są o wiele skuteczniejsze, a dodatkowo przekładają się na szybką i bezproblemową realizację zamówień sklepu e-commerce.
Innowacją na rynku jest też outsourcing usług logistycznych. Dzięki temu firmy e-commerce redukują koszty prowadzenia działalności i zyskują swobodę w działaniu. W obliczu rosnących wyzwań, takich jak globalne niedobory siły roboczej, firmy logistyczne inwestują w automatyzację, co pozwala na zwiększenie efektywności i redukcję kosztów operacyjnych.
Technologie takie jak Internet Rzeczy (IoT) i sztuczna inteligencja (AI) odgrywają kluczową rolę w poprawie widoczności i zarządzania łańcuchem dostaw, umożliwiając monitorowanie i optymalizację procesów w czasie rzeczywistym.
Ostatnie kilometry dostaw, często są najbardziej kosztowne i skomplikowane. Dlatego kluczowa jest optymalizacja za pomocą innowacji takich jak drony, autonomiczne pojazdy oraz mikrocentra realizacji zamówień.